ساباط چیست؟

»ساباط«، معبری برای آرامش رهگذران است تا انسان پیاده در مسیر حرکت خود در یک توالی مناسب در فضای سایه قرار گیرد، که نشان می دهد معماری در گذشته تا چه حد به نیاز و آسایش مردم توجه داشته است.به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران)ایسنا(،منطقه ی خراسان جنوبی،ساباط ها به گونه ای استقرار پیدا کرده اند تا انسان پیاده درمسیر حرکت خود در یک توالی مناسب در فضای سایه قرار گیرد.ساباط در زبان فارسی دارای ریشه ای کهن است. بخش اول آن »سا« به معنای آسایشو بخش دوم آن »باط« نمودار ساختمان، آبادی و عمارت است که این نوع معماری خاص مناطق آب و هوای گرمسیر و کویری است تا با انداختن سایه و ایجاد مسیری خنک برای رهگذران، آنها را از شدت تابشنور خورشید و گرما در این معابر محافظت کند.ساباط ها از لحاظ نوع سقف به دو گونه تقسیم می شوند، یک گونه آن دارای سقفمسطح بوده و از تیرهای چوبی و حصیر برای نگهداری وزن و سقف آن استفاده میشود.

نوع دیگر ساباط هایی است که دارای طاق هستند. این ساباط ها با توجه به مسائل استاتیکی بخوبی می توانستند وزن سقف را هرقدر هم سنگین بود به ستون ها، دیوارها و سپس به زمین منتقل کنند. روش آجرچینی این سقف ها اغلب به صورت رومی انجام شده است.در خیلی از این ساباط ها ورودی چند خانه مجتمع شده است که از نظر افزایش حس همسایگی و همبستگی محله ای حائز اهمیتاست.

این سازه به علت نیمه پوشیده بودن در تابستان به پدید آمدن کوران هوا منجر می شده است که هوای درون ساباط را از بیرون آن خنک تر می کند، همین نیمه پوشیده بودن در زمستان به گرم تر شدن هوای درون ساباط از بیرون آن می انجامد.ساباط ها هم چنین مایه ی یکپارچگی و استواری خانه های کنارشان هستند و به آنها در پایداری در برابر نیروهای پدید آمده از فشار سازه کمک می کنند.ساباط وسیله ای در تقابل با وزش بادهای موسمی نیز هست. معمولاً پشت بام ساباط ها مورد استفاده واحدهای هم جوار قرار می گیرد که برخی به صورت اتاقی مشرف به کوچه جلوه گر شده است.در برخی از کوچه های بن بست نیز ساباط اجرا می شود که در قسمت ورودی آن دری محکم تعبیه می شده که اینگونه ازفضاها »دربند« نامیده می شود که در مجموع در افزایش امنیت ساکنان کوچه مناسب بوده است.

نگاهی به ساباط ها نشان می دهد که معماری در گذشته تا چه حد بر اساس توجه به نیاز و آسایش مردم انجام شده است، اما متأسفانه در معماری های جدید کمتر به این نکات ارزشمند توجه می شود و به نظر می رسد استفاده از این نوعمعماری در شهرهای کویری به مرور در حال فراموش شدن است.طولانی ترین ساباط شهرستان درمیان در روستای هدف گردشگری فورگ قرار دارد که از دیگر مناطق دیدنی در این روستا می توان به قلعه فورگ و بافت تاریخی آن اشاره کرد.

درباره معماری ایران ,

برچسب ها ساباط چیست؟ ,

E.Zend 
  بازدید : 1538
جمعه 13 آذر 1394 زمان :  
 نظرات (0)

ارسال نظر برای این مطلب

عنوان	پاسخ	بازدید	توسط
مکان های دیدنی نیشابور	2	5471	eh_z198
مکان های دیدنی مشهد	0	3904	eh_z198