كاخ خورشيد

کلات شهرستانی است در شمال شرقی استان خراسان رضوي.مرکز این شهرستان، شهر كبود گنبداست.

کلات به نام نادر شاه رقم خورده است. شهری که در میان کوه‌های هزارمسجد قرار گرفته است و از مشهد تا آن، 145 کیلومتر جاده کوهستانی است. این شهر، از شمال به وسیله تپه ماهورهای نسبتاً پست به طول 180 کیلومتر با کشور ترکمنستان همجوار است. ازجنوب به کوه هزارمسجد و شهرستان مشهد، از شرق به شهرستان سرخس و از سمت غرب به شهرستان درگز محدود می‌شود.

کلات در لغت به معنی «آبادی و زیستگاه بر فراز کوه» است و همان‌گونه که از نامش پیداست، این منطقه هویتش را از نادر می‌گیرد و فراز و فرودهای تاریخی‌اش را با نادر تجربه کرده است. هنگامی که نادرشاه افشار در خراسان به حکومت رسید، ایران با آسیب جدی ضعف حکومت مرکزی روبه‌رو بود، اما نادر نه‌تنها این اتحاد را برای ایرانیان به ارمغان آورد بلکه مهاجمان ایران را نیز به عقب راند و کشورگشایی‌اش را تا هندوستان ادامه داد. او دستور ساخت کاخی را در کلات نادری داد که هم‌اکنون به عمارت خورشید یا کاخ خورشید مشهور است.

كاخ خورشيد

اين كاخ در سال ۱۱۵۱ هجری قمری، به دستور نادرشاه جهت اقامت و خزانه برای جواهرات و غنایم در کلات ساخته شده‌ است.عملیات ساخت کاخ در تمام طول پادشاهی ادامه داشته و حتی تا آخرین سال‌ های حیات نادرشاه یعنی سال ۱۱۶۰ هجری قمری در دست ساخت بوده‌ است. زیرا کتیبه ثلث بسیار زیبای سوره نباء که در قسمت دور تا دور فضای گنبد نوشته شده است، به همین تاریخ اشاره دارد.

كتيبه هاي كاخ خورشيد

کاخ از ۶۵ برش سنگی ساخته شده و دارای سه طبقه زیر زمین، همکف و بالای همکف می باشد. ارتفاع آن در گذشته، حدود ۲۵متر بوده‌ است اما در حال حاضر به علت خرابی طبقه سوم، ارتفاع آن بیش از ۲۰متر نیست. طبقه اول آن ۸ ضلعی است که آن را روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم بر پا کرده‌ اند. ورودی‌ های کاخ، در اضلاع هشتگانه قرار دارد که به سالن اصلی کاخ منتهی می شود. گچ بری ها و طلا کاری های فراوانی درون کاخ دیده می شود و دیوارها آن بارها برای یافتن گنج های نادر شکافته شده است. نکته جالب در معماری این بنا نقش پرندگانی مانند طوطی و میوه هایی مانند موز و آناناس است که حکایت از هندی بودن معماران کاخ دارد که نادر شاه آن ها را از هند آورده بوده است.

نماي كاخ خورشيد

مجموعاً دارای ۱۲ اتاق است که داخل هر اتاق نیز تزئیناتی از نقاشی و گچ بری دیده می شود. تا چند دهه پیش در میان این تزئینات، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز وجود داشت. در وسط این بنای هشت ضلعی، برج استوانه ای مانند، در دو طبقه قرار دارد که محل اقامت شاه و خانواده اش بوده‌ است. زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره دار ساختمان است که در آن معماری مغولی – هندی به چشم می خورد. داخل اتاق‌ ها با نقاشی و گچبری تزئین شده‌ اند. در وسط این بنا از سطح پشت بام برجی مدور با ترک‌ های شبیه نیم ستون معروف به خیاری احداث شده‌ است.

مدل كاخ خورشيد

تزئینات عمده قصر خورشید شامل نقشه های حجاری شده بر روی دیواره های بیرونی بناست که در قسمت فوقانی گلدانهای با شاخ و برگ افشان و در بخش تحتانی ترکیبی از میوه های مناطق گرمسیری نظیر موز ، انبه ، آناناس و انگور به صورت قرینه حک شده اند و بر روی شاخه ها پرندگانی با بالهای باز و بسته نقش بسته اند و گلهای حجاری شده شبیه زنبق در نوارهایی مجزا با حرکت دایره ای تکرار می شوند.

تزيينات كاخ خورشيد

درباره معماری ایران , بناهای تاریخی خراسان ,

mitra 
  بازدید : 961
شنبه 19 اردیبهشت 1394 زمان :  
 نظرات (0)

ارسال نظر برای این مطلب

عنوان	پاسخ	بازدید	توسط
مکان های دیدنی نیشابور	2	5472	eh_z198
مکان های دیدنی مشهد	0	3904	eh_z198