شاهکار معماری ایران

مشاهده رنگهای زیبا و چشم نواز، از عالی ترین تجربیاتی است که انسان در طول شبانه روز آنرا تجربه می‌کند.نوزاد از وقتی پلک‌هایش را باز می‌کند، نخستین رویارویی‌اش با جهان به واسطه رنگ‌ها اتفاق می‌افتد. زندگی بدون رنگ تصور محالی است. ما به جهانی که اجزایش رنگ‌آمیزی شده است، پا گذاشته‌ایم و از لحظه تولد تا زمان کوچ بزرگ در میهمانی رنگ‌ها حضور داریم. 

آبی آسمان ما را به میهمانی رنگ‌ها دعوت می‌کند، همچنان که ابرهای سپید، دشت‌های سرسبز مخملین و لاله‌های سرخ.اما ما دعوت‌شدگان به میهمانی رنگ‌ها چقدر اجزای این ضیافت را می‌شناسیم؟ چقدر رنگ‌ها را آگاهانه به زندگی‌مان فرا می‌خوانیم؟ چقدر به اهمیت رنگ‌ها در شکل‌بخشی به افکار و اندیشه‌هایمان آگاهیم؟

واقعیت آن است که یکی از مهم‌ترین اهرم‌های تعادل ذهنی و روانی ما رسیدن به نوعی همانندی پیرامونی در تعادل با رنگ‌های جهان بویژه رنگ‌های زنده طبیعت ناب به عنوان خالص‌ترین زمینه ظهور رنگ‌هاست.

این توازن متاسفانه امروز در محیط‌های پیرامونی ما کمتر به چشم می‌آید. وقتی شهرها، کوچه‌ها، خیابان‌ها، خانه‌ها، مدرسه‌ها و ساختمان‌های عمومی ما کمترین تناسبی با تعادل رنگ‌ها در قاب طبیعت برقرار نمی‌کند، نمی‌توان انتظار توازن ذهنی و روانی را نیز داشت.

بینایی، رنگ و ذهن اجزای مثلثی هستند که مهم‌ترین رکن شناخت ما از پیرامون را رقم می‌زنند. این سه ارتباط پیچیده‌ای با هم دارند؛ ارتباطی که فرآیند دیدن و تاثیر پذیرفتن را شکل می‌دهد. رنگ از مهم‌ترین مصالحی است که در تار و پود جهان و هستی راه یافته است. از طرفی بینایی و ذهن امکان ارتباط ما را با رنگ‌ها امکان‌پذیر می‌کند.

با توجه به این که رنگ ‌ها تاثیر فوق‌العاده‌ای بر ذهن و روان ما دارند، از این حیث رنگ‌ ها را می‌توان در ۲ گروه تیره و روشن جای داد. رنگ‌ های نوع اول از قدرت تحریک کمتری برخوردار هستند اما رنگ‌هایی با زمینه روشن تاثیرات روان‌شناختی بالایی دارند. مساله مهم دیگر در ارتباط با ذهن و رنگ، خاطره‌سازی سیستم ذهنی ما از رنگ‌هاست. دقیقا به دلیل همین خصلت خاطره‌سازی رنگ‌ها به مرور در زندگی انسان، مفاهیم نمادین و نشانه‌ای پیدا می‌کنند.

فرآیند خاطره‌سازی ذهن از رنگ‌ها

پرسشی که درباره فرآیند تاثیر رنگ‌ها بر ذهن می‌توان مطرح کرد، این است که آیا نوع خاطره‌سازی ذهن از رنگ‌ها برای همه افراد به یک گونه اتفاق می‌افتد؟

با توجه به این که نوع خاطره‌سازی ذهن از رنگ‌ها در فرآینده پیچیده‌ای اتفاق می‌افتد که ذهن، روان‌، رخدادهای زندگی، حضور رنگ‌ها در این رخدادها‌ و گذشته افراد در آن نقش دارند، می‌گوید: این پارامترها در خاطره‌سازی ذهن از رنگ‌‌ها تاثیرات شگرفی برجای می‌گذارند. همان طور که هنرمندان، نقاشان، گرافیست‌ها، نورپردازها با ترکیب انواع مختلفی از رنگ‌ها می‌توانند تاثیرات زیادی از نوع آرام‌بخشی، هیجان‌انگیزی، تشویش و اندوه را بر ذهن مخاطب خود داشته باشند.

رنگ یکی از جالب ترین جنبه های دکوراسیون است. طراحان دکوراسیون امروزی تقریباً همه قوانین سابق در ارتباط با استفاده از رنگ های گوناگون و ترکیب آنها با یکدیگر را در هم شکسته اند و امروز هر رنگی را می توان در دکوراسیون منزل به کار برد. دیگر مرزها و محدویت های گذشته در کاربرد رنگ ها در دکوراسیون رعایت نمی شوند و شاید به همین دلیل انتخاب مجموعه رنگی دلخواه برای دکوراسیون یک خانه مشکل تر شده باشد. اما هنوز راه هایی برای تشخیص مجموعه رنگی مناسب برای هر خانواده وجود دارد.

امروزه بیش از هر چیز به سلیقه و روحیات ساکنین خانه توجه می شود. هر یک از ما احتمالاً ایده هایی درباره رنگ های مورد علاقه خود داریم و انتخاب و سلیقه ما اغلب بهترین راهنما برای انتخاب مجموعه رنگی مناسب برای محل زندگی و منزلمان است. اگر به یک پارچه کنفی رنگ پریده، یک رومیزی بنفش پررنگ و یا لباس هایی به رنگ های زنده و درخشان تمایل دارید اینها می توانند راهنمای شما در انتخاب مجموعه رنگی مناسب برای منزلتان باشند. در قدم اول کلیه لوازمی که در منزل دارید و آنها را به خاطر رنگشان دوست می دارید در یک جا جمع کنید. این وسایل ممکن است عبارت باشند از یک روسری، یک سرویس بشقاب، صابون یا کارت تبریک و یا هر آنچه به واسطه رنگش مورد پسند شما است. کتاب ها و مجله هایی که در رابطه با ترکیب رنگ هستند، تهیه کنید و با مطالعه آنها اطلاعات کافی در رابطه با ایجاد ارتباط میان رنگ های گوناگون کسب کنید.

رنگ هایی که شما می پسندید، ترکیب آنها با یکدیگر در یک مجموعه واحد ، و تأثیر نور موجود در فضا بر آنها عواملی هستند که نتیجه کار را تحت تأثیر قرار می دهند.

هنگامی که رنگ های مورد پسندتان را انتخاب کردید با استفاده از مداد رنگی، مداد شمعی، آبرنگ و یا هر وسیله رنگ آمیزی دیگری که در اختیار دارید آنها را در کنار هم بر روی یک قطعه کاغذ سفید آزمایش کنید. اندازه سطوح رنگی مختلف را تغییر دهید و به آنها کمی سفید برای روشن تر شدن اضافه کنید. به چرخه رنگ مراجعه کنید و با استفاده از آن رنگ مورد نظرتان را یافته در کنار آن امتحان کنید. به خاطر داشته باشید که رنگ های منتخب شما وقتی بر روی سطح دیوارهای اتاق اجرا شوند تاثیری بسیار قوی تر از نمای آنها بر روی یک قطعه کاغذ خواهند داشت. وقتی به یک ترکیب رنگی رضایت بخش رسیدید توجه داشته باشید که تأثیر نور موجود در محیط و شرایط منزل خود را نیز در نظر بگیرید . به عنوان مثال دیوارهای زرد درخشان برای یک خانه آفتاب گیر در منطقه ای با آب و هوای گرم و آفتابی ، بسیار زیبا به نظر می رسند؛ اما همین رنگ بر روی دیوارهای یک اتاق شمالی که از نور طبیعی کمی بهره مند است نازیبا و کسل کننده خواهد بود. در چنین اتاقی استفاده از رنگ زرد خردلی نتیجه ای بسیار مناسب تر خواهد داشت. نور چه از نوع طبیعی و چه مصنوعی باشد تأثیرات مختلفی بر رنگ خواهد داشت و آگاهی از این امر هنگام طراحی رنگ یک فضا ضروری است. دقت کنید که در چه زمانی از روز و به چه میزان نور طبیعی به هر یک از اتاق های شما می تابد و رنگ مورد نظرتان برای هر یک از اتاق ها را در نور همان اتاق بیازمایید.

انتخاب رنگِ مناسب برای پوشش دیوارها اولین قدم در طراحی رنگی برای دکوراسیون هر اتاق است ؛ اما شاید یافتن رنگ های متناسب با آن برای دیگر اجزای دکوراسیون کمی مشکل تر به نظر برسد. استفاده از چرخه رنگ، روشی مطمئن برای یافتن رنگ های متناسب با رنگ مورد نظر ماست. چرخه رنگ متشکل از دوازده رنگ است که سه رنگ قرمز، زرد و آبی در آن رنگ های اولیه و رنگ های میان آنها به عنوان رنگ های ثانویه شناخته می شوند. هر رنگ در این چرخه می تواند با رنگ های کناری خود که رنگ های هم خانواده اش محسوب می شوند و همچنین رنگ مقابلش که رنگ مکمل آن است به خوبی ترکیب شده نتیجه ای زیبا و موزون بیافریند. استفاده از رنگ های هم خانواده که در چرخه رنگ در کنار هم قرار گرفته و به اصطلاح همسایه هستند ترکیبی ملایم و هماهنگ را ایجاد می کند که نگاه بیننده را به راحتی از یکی به دیگری رهنمون می شود. استفاده از یک رنگ با میزان کمی از رنگ مکمل آن چنانچه به درستی و در اندازه های صحیح صورت گرفته باشد نتیجه ای درخشان و چشمگیر می آفریند و بر جذابیت مجموعه رنگی حاضر می افزاید و مانع غالب شدن کامل یک رنگ بر فضای اتاق می شود.

در این جا به برخی از اصطلاحات متداول طراحان دکوراسیون در ارتباط با رنگ اشاره می کنیم:

رنگ های آکسان: رنگ های تند و درخشانی که برای زنده کردن و انرژی بخشیدن به یک مجموعه رنگی به آن اضافه می شوند، مانند رنگ صورتی تند چند کوسن و یک جفت شمع در یک اتاق نشیمن که با خانواده رنگ کرم رنگ آمیزی شده است.

رنگ زمینه: رنگ زمینه رنگی است که در بزرگ ترین سطوح و به بیشترین میزان در یک فضا مورد استفاده قرار گرفته است مانند رنگ دیوارهای یک اتاق. رنگ زمینه ، اغلب به عنوان پس زمینه ای برای سایر رنگ های به کار رفته در اتاق مورد استفاده قرار می گیرد و سایر رنگ ها مانند رنگ های آکسان یا متضاد را در خود جای می دهد.

رنگ های متضاد: این رنگ ها در کنار هم تاثیری چشمگیر بر بیننده باقی می گذارند چنان که حتی پس از بستن چشم ها این تاثیر تا مدت کوتاهی در ذهن بیننده باقی می ماند.

رنگ های سرد: این رنگ ها حاوی مقدار زیادی رنگ آبی هستند، به عنوان مثال خاکستری هایی که شامل مقداری رنگ آبی باشند احساس سردی و سرما را در شما ایجاد می کنند در حالی که خاکستری حاوی قرمز یا بنفش قرمز حس گرما را در بیننده القا می کنند و ویژگی دیگری خواهند داشت.

رنگ های مکمل: این رنگ ها که در چرخه رنگ در برابر یکدیگر قرار دارند در کنار هم نمایی چشمگیر و متعادل می آفرینند. این رنگ ها هرگز از یک خانواده نیستند و حداکثر تفاوت را با یکدیگر دارند. به عنوان مثال می توان چند کوسن نارنجی تند را در زمینه ای از رنگ آبی نمونه بارزی از این ترکیب در نظر گرفت.

رنگ های غالب: رنگ غالب همیشه رنگی که در بزرگترین سطوح و به بیشترین میزان در مجموعه ای به کار رفته ، نیست بلکه رنگی است که بیش از بقیه رنگ ها نظر را به خود جلب می کند.

یک خانواده رنگی: شامل مجموعه ای از رنگ ها می شود که به نوعی با یکدیگر مرتبط هستند برای مثال خانواده آبی شامل مجموعه ای از رنگ های آبی است که از یک سو با آبی سبزها شروع می شود و از سوی دیگر به رنگ های آبی بنفش ختم می شود. خانواده قهوه ای از رنگ قهوه ای و قهوه ای خاکستری تا پرده های نارنجی و قرمز را شامل می شود.

رنگ های گرم: این رنگ ها محتوی مقدار قابل ملاحظه ای قرمز هستند. حتی برخی از آبی ها نیز ممکن است به واسطه وجود مقداری قرمز در آنها در این مجموعه جای بگیرند.

رنگ های هم پرده: اینها رنگ هایی هستند مانند رنگ زرد پررنگ و آبی پررنگ ، این رنگ ها لزوماً از یک خانواده نیستند بلکه هر دو دارای میزان مساوی از رنگ قرمز یا آبی هستند و هیچ یک بر دیگری غلبه نمی یابند.

معمولاً، رنگ در هر فضا نخستین اثر گذار و یکی از رموز طراحی موفقیت آمیز به حساب می آید و از آنجا که استفاده یا تغییر آن پرهزینه نیست، ثروتی ارزشمند محسوب می شود و به گونه ای سحر آمیز با بیننده تماس عاطفی و احساسی برقرار می کند. رنگ، نه تنها بر فضا و عناصر، که بر حالات اشخاص داخل آن فضا نیز تاثیر می گذارد. در نتیجه، در طراحی بی عیب و نقص، دانستن روانشناسی و خواص درمانی رنگ ها، لازمه کار است. در این مقاله با ما همراه شوید تا شما را با خواص درمانی رنگ ها که در زندگی ماشینی امروز بی تاثیر نیستند، آشنا کنیم.